PROGRAM PROFILAKTYCZNY

Szkoły Podstawowej

 im. płk. N. Wiatra

w Gostwicy

 

Zatwierdzony Uchwałą Rady Pedagogicznej

Nr ……./2016 z dnia 13 września 2016r.

  

SPIS TREŚCI

                          

1.            Podstawa prawna

2.            Wstęp

a)     Mocne strony szkoły

b)    Słabe strony szkoły

3.            Charakterystyka środowiska szkolnego i rodzinnego uczniów

4.            Cele i zadania szkolnej profilaktyki

5.            Plan realizacji działań profilaktycznych

PODSTAWY PRAWNE DLA DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH:

 

1.      Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 roku,

2.      Kodeks rodzinny i opiekuńczy,

3.      Konwencja o prawach dziecka, przyjęta przez zgromadzenie ogólne NZ dnia 20 XI 1989 r. (Dz. U. 1991/120/526, 527, 2000/2/11),

4.      Ustawa o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 z późniejszymi zmianami),

5.      Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich,

6.      Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami nadużywania tytoniu i wyrobów tytoniowych z dnia 9 listopada 1995 r.,

7.      Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia 26 października 1982 r.

8.      Ustawa o przeciwdziałaniu narkomani z 24 kwietnia 1997 r.

9.      Podstawa programowa kształcenia ogólnego.

10.  Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003r. w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem. (Dz. U. z 2003r. Nr 26, poz. 226).

11.  Rozporządzenie MENiS z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2001 r. Nr 61, poz. 624).

12.  Rozporządzenie MENiS z dnia 31 stycznia 2002 r. zmieniające rozporządzenie                       w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. z 2005r. Nr 52, poz. 466).

13.  Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 7 stycznia 2003r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. (Dz. U. z 2003r. Nr 11, poz. 114)

 

WSTĘP

Zaproponowany program stanowi rozwinięcie programu wychowawczego realizowanego w szkole, który ma  na celu kształtowanie osobowości uczniów 
i wspieranie ich rozwoju.

Realizacja zadań zawartych w Programie profilaktyki powinna wpłynąć na uczniów tak , aby potrafili poradzić sobie z rozwiązaniem problemów, by umieli współżyć z ludźmi i potrafili wybrać to, co służy ich zdrowiu fizycznemu
i psychicznemu. Ma na celu zmianę niezadowalających zachowań uczniów.

Program przewiduje działania na rzecz dzieci, podejmowane przez grono pedagogiczne mające przeciwdziałać marginalizacji lub wykluczeniu społecznemu uczniów. Program ma być rozwinięciem potencjału dziecka wyniesionego z domu rodzinnego.

Warunkiem osiągnięcia założonych celów jest zaangażowanie wszystkich nauczycieli, wychowawców i rodziców. Może być dobrze zrealizowany przy współpracy z pracownikami różnych instytucji działającymi na rzecz dziecka: Poradnia Psychologiczno – Pedagogiczna w Starym Sączu, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Policja, Sąd Rodzinny, Parafia.

           

Program Profilaktyki Szkoły Podstawowej im. płk. N. Wiatra w Gostwicy opiera się na profilaktyce realizowanej w odniesieniu do dwóch z dwóch grup ryzyka:

 

1.     Profilaktyka pierwszorzędowa - kierowana do grup niskiego ryzyka – czyli do szerokiej populacji, które nie podejmują jeszcze zachowań ryzykownych. Polega na promowaniu zachowań zdrowotnych celem opóźnienia wieku inicjacji.

 

2.     Profilaktyka drugorzędowa – podwyższonego ryzyka - należą tu osoby, które mają już za sobą pierwsze próby zachowań ryzykownych.

W kręgu zainteresowań Profilaktyki Szkolnej realizowanej na poziomie naszej szkoły powinny znajdować się następujące obszary:

·   Promowanie zdrowego stylu życia zarówno w sferze fizycznej jak
i psychicznej.

·   Psychoedukacja dotycząca odpowiedzialności za bezpieczeństwo swoje
 i innych w różnych sferach naszego życia.

·    Zapobieganie Przemocy i agresywnym zachowaniom

·   Wczesna interwencja w sytuacji zaistniałego problemu

·    Psychoedukacja dzieci i rodziców dotycząca zagrożeń płynących
z nadmiernego korzystania z mediów (telewizja, komputer, Internet)

·   Psychoedukacja dotycząca szkodliwości nikotyny i alkoholu dla zdrowia fizycznego  i    wpływ środków uzależniających na relacje z innymi.

·   Wspieranie rozwoju dzieci 5 i 6 – letnich w związku z obniżeniem wieku realizacji obowiązku szkolnego

 

Etap pierwszy:

·   Wyniki obserwacji przeprowadzane przez wychowawców

·   Wywiady z rodzicami

·   Prelekcje, pogadanki

·   Rozmowa

Ogólne wyniki tych badań  zawierają się w określeniu mocnych
i słabych stron szkoły :

a)      Mocne strony szkoły:

·               dobre rozpoznanie środowiska rodzinnego wychowanków,

·               rzetelne ocenianie umiejętności uczniów z większości przedmiotów,

·               doskonalenie warsztatu pracy poprzez m.in. uczestnictwo nauczycieli              w formach doskonalenia zawodowego,

·               kultywowanie tradycji i kultury regionu lachowskiego,

·               promowanie zdrowego stylu życia w ramach ruchu szkół promujących zdrowie,

·               wysoki procent uczniów korzystających z dożywiania,

·               skuteczne działania w sferze opiekuńczo – wychowawczej.

·               odpowiednia baza lokalowa szkoły ,

·               wyposażenie szkoły w sprzęt komputerowy,

·               akceptacja szkoły i klasy przez uczniów,

·               dobre warunki dla samorządnego działania uczniów,

·               pełna realizacja zajęć dydaktyczno – wyrównawczych ,

·               współpraca z poradnią Pedagogiczno- Psychologiczną.

b)    Słabe strony szkoły:

·               słabe zainteresowanie nauką i mała rywalizacja uczniów o dobre oceny

·               niska frekwencja uczniów na zajęciach

·               niskie zainteresowanie uczniów udziałem w wielu różnorodnych konkursach,

·               bierny stosunek części rodziców wobec problemów szkoły

·               mała skuteczność oddziaływania w zakresie zapobiegania agresji słownej   i czynnej oraz aktom wandalizmu,

·               niezadowalające wyniki uczniów w konkursach przedmiotowych
i sprawdzianie zewnętrznym,

·               sposób spędzania przerw, porządek i bezpieczeństwo na korytarzu.

Obszary działań, którymi w sposób szczególny należy się  zająć są:

1.     Psychoedukacja dzieci i rodziców dotycząca zagrożeń płynących
z nadmiernego korzystania z mediów (telewizja, komputer, Internet).

Temat ten pojawiał się w rozmowach rodziców z wychowawcami. Z analizy sytuacji problemowych. Z doświadczenia nauczycieli informatyków. Jest to też obszar identyfikowany przez naukowców jako tzw. „Nowe zagrożenia  dzieci
i młodzieży” związany również z cyberprzemocą. 

      2.Wzmacnianie pozytywnych wzorców kultury osobistej.

3.Profilaktyka agresji i przemocy.

4.Edukacja włączająca uczniów niepełnosprawnych.

5.Zdrowe odżywianie-zdrowa żywność.

6.Promowanie aktywnego spędzania czasu wolnego  na terenie szkoły  i poza nią .

7.Potrzeba objęcia szczególnym wsparciem dzieci 5 i 6 letnich z uwagi na obniżenie wieku szkolnego. Adaptacja szkolna.

 

W utworzonym Programie Profilaktyki zawarte zostały cele, sposoby realizacji zadań oraz zamierzone osiągnięcia uczniów w zakresie wiedzy merytorycznej, umiejętności i właściwego zachowania się w różnych sytuacjach.

Sposoby ewaluacji Programu Profilaktyki. 

·   Analiza i ocena podjętych działań na rzecz świadomego korzystania uczniów z mediów, przeprowadzenie ankiet wśród uczniów i rodziców.

·   Ilościowa i jakościowa analiza problemów dydaktyczno-wychowawczych
w oparciu o dokumentację wychowawcza / teczki wychowawcy, / raz w roku - zespół wychowawczy.

Członkowie zespołu wychowawczego odpowiedzialni są za ewaluację wybranych obszarów pracy na lata 2013-2016

Skład zespołu wychowawczego:  wychowawcy klas I – VI oraz oddziału przedszkolnego

Lider zespołu: M. Laciuga.

CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA SZKOLNEGO
I RODZINNEGO UCZNIÓW

 

Szkoła Podstawowa w Gostwicy znajduje się na terenie Kotliny Sądeckiej w gminie Podegrodzie . W ostatnich latach obserwuje się zwiększenie  migracji ludności gminy poza granice kraju. Związane to jest z trudną sytuacją na pozarolniczym rynku pracy. Na terenie gminy nie ma przemysłu. Niewielka jest również sieć zakładów usługowych trudniących się obsługą ludności, głównie rolnictwa.

Gmina Podegrodzie jest regionem  rolniczym, w strukturze własności ziemi występuje jedynie sektor prywatny o niewielkiej powierzchni. Dominują słabej jakości gleby – V i VI klasy. Ludność zamieszkująca pracuje pozarolniczo w Nowym Sączu i gospodaruje na niewielkich gospodarstwach, wzrasta bezrobocie, społeczeństwo coraz częściej korzysta ze wsparcia finansowego Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej. Corocznie liczna grupa uczniów jest objęta bezpłatnym dożywianiem. Dodatkowo dzieci korzystają z innych form pomocy. Brak pracy i trudna sytuacja niektórych rodzin sprzyja pojawianiu się zagrożenia.

CELE I ZADANIA SZKOLNEJ PROFILAKTYKI

 

Celem profilaktyki w szkole jest ochrona wychowanka przed zagrożeniami rozwoju. Szczegółowo można to ująć w następujący sposób:

 

1.            Wzmacnianie czynników chroniących:

-        więzi z rodzicami,

-        zainteresowanie nauką szkolną,

-        uwewnętrzniony szacunek do norm, wartości, autorytetów,

-        regularne praktyki religijne.

2.            Eliminowanie lub osłabianie czynników ryzyka takich jak:

-        normy społeczne – promujące, prowokujące zachowania negatywne w domu rodzinnym i w szkole,

-        grupy rówieśnicze, w których normą są zachowania dysfunkcyjne,

-        niskie wyniki osiągane w szkole i brak celów życiowych,

-        łatwość zdobycia substancji psychoaktywnych,

-        wczesna inicjacja w zachowaniach ryzykownych.

 

Działania profilaktyczne powinny spełniać następujące zadania:

Okres przedszkolny i wczesnoszkolny

-        profilaktyka oparta na metodach aktywizujących dostosowanych do możliwości dzieci (piosenki, gry zespołowe i dydaktyczne, zajęcia plastyczne, bajka, fabuła, drama – dzieci zawsze w roli pozytywnej),

-        promocja zdrowia, prawidłowe żywienie i zdrowe nawyki,

-        umiejętność dostrzegania różnicy między pożywieniem, lekami, trucizną                   i środkami odurzającymi,

-        informacja jak unikać potencjalnie niebezpiecznych przedmiotów,                             substancji i osób,

-        możliwość szukania pomocy w trudnych sytuacjach u odpowiedzialnych dorosłych,

-        informowanie dorosłych o wszystkim, co zagraża zdrowiu i bezpieczeństwu dzieci,

-        akceptowanie i rozumienie faktu, że każdy człowiek jest osobą niepowtarzalną i wartościową,

-        tworzenie więzi z rówieśnikami, osobami niepełnosprawnymi, opieka nad młodszymi,

-        doświadczanie, że własny rozwój jest wielką przygodą i że najlepiej się ją przeżywa w poczuciu bezpieczeństwa, obecności bliskich, w pełni zdrowia  i wolności od środków psychoaktywnych.

-        adaptacja  do nowych warunków szkolnych i przedszkolnych, budowanie pozytywnych relacji rówieśniczych.

Uczniowie klas 4 – 6 szkoły podstawowej

Na tym etapie nasilają się wpływy rówieśnicze. Zdarza się eksperymentowanie z alkoholem i tytoniem, a niekiedy z innymi środkami odurzającymi.

 Zagadnienia, które powinny być poruszone w tym okresie, to:

-        rozwijanie osobistej odpowiedzialności, pomoc niepełnosprawnym

-        jaki wpływ na rozwój i zdrowie ma zażywanie środków psychoaktywnych (bez straszenia),

-        co to jest uzależnienie i jakie instytucje pomagają osobom uwikłanym w ten problem,

-        jakie zasady moralne i prawne obowiązują względem używania substancji psychoaktywnych,

-        niebezpieczeństwa, na jakie narażone mogą być w Internecie ( w tym cyberprzemoc), świadome korzystanie z multimediów i telefonów komórkowych,

-        na czym polega agresja i przemoc rówieśnicza i jak się jej przeciwstawiać.

PLAN REALIZACJI DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH

Dział	Cele	Formy realizacji	Osoby	Ewaluacja	Uwagi
1. Poznaję Siebie	×          Odkrycie prawdy o sobie, swoich mocnych  i słabych stronach; ×          akceptacja własnej osoby, ×          poczucie własnej wartości, ×          rozpoznawanie swoich uczuć, emocji, ×          sposoby radzenia sobie  z nimi.	-   Zajęcia z wykorzystaniem metod poznania samego siebie (plakat, drama, inscenizacja, scenki rodzajowe) -   na godzinach wychowawczych, realizacja ścieżki prozdrowotnej, katecheza – miłość samego siebie	Wychowawcy, katecheta     Wychowawcy, n–le przedmiotów, katecheci	Obserwacja, analiza prac dzieci, rozmowy z rodzicami
2. Chcę        i lubię się      uczyć	×          Motywowanie ucznia do nauki, ×          wskazywanie i ukierunkowywanie na realizację celów życiowych, ×          wartości w życiu, ×          docenianie postępów uczniów, ×           uświadomienie rodziców co do jasnych wymagań stawianych dzieciom	-   Stosowanie jasnych kryteriów oceniania, -   motywowanie właściwą oceną, -   dobre przygotowanie nauczyciela do zajęć, metody aktywne, urozmaicenie zajęć poprzez gry, zabawy, konkursy, np.  konkurs „Czytamy książki”, „Kangur”, konkursy recytatorskie, przedmiotowe. -   Podanie rodzicom sposobów pracy z dziećmi na podstawie fachowej literatury np. „Jak mówić, żeby dzieci nasz słuchały”, „Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły” – pedagogizacja rodziców wg. Harmonogramu	wszyscy nauczyciele	Analiza wyników nauczania, osiągnięcia konkursowe.   Analiza protokółów z zebrań z rodzicami
3. Moje      relacje       z innymi	×           Określenie pozycji dziecka w rodzinie, klasie, szkole, ×           poznanie przez wychowawców stopnia integracji zespołu klasowego, ×           motywowanie do przezwyciężania nieśmiałości, ×            trening umiejętności komunikacji z innymi ludźmi, ×            kształtowanie postawy asertywnej, tolerancji, eliminowanie agresywności, umiejętność rozwiązywania konfliktów	-   Zajęcia integracyjne, zastosowanie technik socjometrycznych, godziny wychowawcze, imprezy i uroczystości klasowe i szkolne. -   Trening umiejętności rozwiązywania problemów, odgrywanie ról, dyskusja, rozmowy indywidualne z uczniem i rodzicem, pedagogizacja rodziców – pogłębianie więzi rodzinnej, wspólne imprezy rodziców i uczniów: Dzień Matki, Dzień Ojca, Choinka noworoczna – wspólne zabawy rodziców, dzieci i nauczycieli, wycieczki i imprezy plenerowe -   współpraca z Ośrodkiem Terapii Zajęciowej	Wychowawcy Rodzice Stanisław Plata, Teofil Matyaszek (Radni Gminy Podegrodzie) Salezjańska placówka opiekuńczo – wychowawcza         -wychowawcy, nauczyciele	rozmowa, analiza dokumentów, obserwacja       Obserwacja uczestnicząca zachowań uczniów
4. Jestem osoba kulturalną	-          poznanie zasad kulturalnego zachowania w grupie rówieśniczej i wobec osób dorosłych -          zwracanie uwagi na stosowanie zwrotów grzecznościowych i walka z wulgaryzmami	-   propagowanie zasad kulturalnego zachowania na lekcjach, przerwach, drodze do i ze szkoły - scenki rodzajowe w klasach młodszych - reagowanie na wszelkie przejawy niekulturalnego zachowania i wulgaryzmów - podejmowanie w/w tematyki na godz. do dys. wych. - indywidualne rozmowy z uczniami	Wszyscy nauczyciele	Obserwacja
5.  Zdrowy     styl życia (Ja i mój czas)	Promowanie zdrowego stylu życia, ·         spędzanie wolnego czasu, ·         krytyczny odbiór treści przekazywanych przez środki masowego przekazu, multimedia	-   Tematyka realizowana na języku polskim, przyrodzie, religii, w – f, promocja książek i czasopism na lekcjach bibliotecznych, , aktywność ruchowa (zajęcia ruchowe na hali sportowej ,zawody, zajęcia tenisa stołowego, wyjazdy na basen wychowawców z klasą, biwaki, konkursy plastyczne, plakat - klasy starsze Wycieczki: kl. 0 – wycieczka do Podegrodzia (GOK, poczta, Urząd Gminy, Ośrodek Zdrowia, na łąkę, do lasu) kl. I – III – wycieczki krajoznawcze jednodniowe, kl. IV – VI – w. w. oraz wycieczki krajoznawcze (jednodniowe), Higiena osobista (projekcja filmów, drama, scenki improwizowane w klasach poruszające problem czystości, spotkanie z pielęgniarką)	wszyscy nauczyciele, nauczyciele w – f szkół podstawowych z Długołęki – Świerkli, Brzeznej, Stadeł,                   Higienistka szkolna, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej	Uczestnictwo uczniów w zajęciach w-f                 i zawodach sportowych. Przestrzeganie Dekalogu Zdrowia.             Obserwacja zachowań uczniów.   Samoocena warunków higienicznych -  rozmowa.
6. Uważaj na niebezpieczeństwa (pułapki) „Czuję się bezpieczny”	×           Informowanie oraz uświadomienie o różnych zagrożeniach, jakie czyhają w życiu, ×           poznanie sposobów odmawiania i radzenia sobie z agresją innych	-   Współpraca z poradnią psychologiczno – pedagogiczną, spotkanie z psychologiem, policjantem, informacje na godzinach wychowawczych, przyrodzie, -   umiejętność odmawiania – scenki rodzajowe, drama, inscenizacje, apele, konkursy plastyczne np.: „Dziękuję, nie palę”, „Jestem wolny”, „Czadowy świat”, „Życie bez nałogów”.	wychowawcy, nauczyciel przyrody, policjant	Ankieta  dotycząca bezpieczeństwa i zachowań ryzykownych
7. Rozpoznaję zagrożenia płynące z nadmiernego     korzystania z mediów (telewizja, komputer, Internet)	-          Przygotowanie uczniów do właściwego i krytycznego korzystania z mediów -          poznanie zagrożeń i niebezpieczeństw na jakie narażone są dzieci w sieci -          poznanie zasad bezpiecznego i stosownego korzystania z Internetu	-   poodejmowanie tematyki na godzinach do dys. wych., lekcjach informatyki, lekcjach bibliotecznych - pedagogizacja rodziców na temat „Moje dziecko w sieci”, - opracowanie gazetki tematycznej „Zasady bezpiecznego korzystania z Internetu”	Wychowawcy Bibliotekarz	Analiza dokumentów, Ankieta  dotycząca bezpieczeństwa i zachowań ryzykownych
8. Z jakimi formami przemocy i agresji spotykamy się w życiu ?	-Umiejętność rozróżniania sytuacji niebezpiecznych dla życia i zdrowia -Znajomość miejsc i osób pomagających oraz technik odmawiania -Dążenie do wyeliminowania wulgaryzmów ze słownika ucznia, umiejętność radzenia sobie z emocjami	-   Prelekcja -   Pogadanka -   Scenki -   Prace plastyczne -   Spotkanie z pedagogiem -   poodejmowanie tematyki na godzinach do dys. wych.,	Wychowawcy Pedagog Nauczyciele Policja	Obserwacja zachowań uczniów, Ankieta dotycząca przemocy .
9.   Nieuzasadnione opuszczanie zajęć lekcyjnych i spóźnienia	-Uświadomienie uczniom i rodzicom konsekwencji częstych nieobecności i spóźnień.        -Dążenie do zmniejszenia ilości opuszczonych godzin i spóźnień.	-   Pogadanka -   Rozmowy -   indywidualne -   Pomoc koleżeńska -   Wspomaganie uczniów mających trudności w nauce - rozmowy dyscyplinujące	Wychowawcy   Nauczyciele	Kształtowanie umiejętności planowania i organizowania czasu. Kontrola absencji i spóźnień uczniów.